Çin Ekonomisinin Gerçekleri ve Küreselleşen Dünyaya Etkisi
Çin ekonomisi, 2016'da (satın alma gücü paritesine dayalı olarak)
21.27 trilyon dolar üretti. Dünyanın en büyük ekonomisi. Avrupa Birliği 19,1
trilyon dolarla ikinci sırada. Amerika Birleşik Devletleri, 18.5 trilyon dolar
üreten üçüncü sıraya düştü.Çin'in dünyadaki diğer herhangi bir ülkeden daha
fazla 1,37 milyar kişi var. Çin hala yaşam standardı bakımından nispeten yoksul
bir ülkedir. Ekonomisi yalnızca kişi başına 15.400 dolar, kişi başı ABD doları
57.300 dolar ile karşılaştırıldığında üretiliyor.
Düşük yaşam standardı, Çin'deki şirketlerin çalışanlarını Amerikan
işçilerinden daha az ödemesine olanak tanır. Bu, ürünleri daha ucuz yapar, bu
da yurtdışı üreticileri Çin'e iş dış kaynaklı olarak üretmeye yönlendirir.
(Kaynak: "Çin Ekonomisi, CIA Dünyası Faktörü.")
Çin Ekonomisinin Bileşenleri
Çin ekonomik büyümesini düşük maliyetli makine ve teçhizat
ihracatı üzerine inşa etti. Büyük devlet harcamaları, bu ihracatı artırabilmek
için devlete ait şirketlere girdi. Bu şirketler kendi endüstrilerine hâkim.
Bunlara büyük üç enerji şirketi dahildir: PetroChina, Sinopec ve China National
Offshore Oil Corporation. Bu devlete ait şirketler, özel firmalardan daha az
kârlıdır. Özel şirketler için yüzde 13,2'ye kıyasla sadece yüzde 4,9'luk varlık
döndürüyorlar.
Çin işçiler çekmek için bu fabrikaların çevresindeki
şehirleri geliştirdi. Sonuç olarak, Çin ekonomisinin dörtte biri gayrimenkuldedir.
Hükümet ayrıca demiryollarının inşasını ve diğer altyapıyı büyümeyi desteklemek
için finanse etti.
Sonuç olarak, alüminyum ve bakır gibi muazzam miktarda mal
ithal etti.2013 yılına gelindiğinde, yıllık büyüme yüzde 10'luk bir artış
kabarcık haline gelmekle tehdit etti. İşte o zaman Çin ekonomik reforma baktı.
Çin İhracatları
Çin, 2013'ten 2015'e kadar dünyanın en büyük ihracatçısıydı.
2016 yılında üretiminin 2 trilyon dolarını ihraç etti. AB, 2.26 trilyon dolar
ihracat yapan 1 numaralı pozisyondan aldı. Amerika Birleşik Devletleri sadece
1.47 trilyon dolara üçüncü sırada yer aldı. Çin, 2015 yılında ihracatının yüzde
18'ini Birleşik Devletlere gönderdi. Bu, 365 milyar dolarlık ticaret açığına
katkıda bulundu. Çin'in Hong Kong'la ticareti neredeyse (yüzde 14,6) oldu.
Japonya (yüzde 6) ve Güney Kore (yüzde 4.5) ile ticareti çok daha azdı. Çin
petrol karşılığında altyapılarına yatırım yaparak Afrika uluslarıyla ticareti
teşvik etti. Güneydoğu Asya ülkeleri ve birçok Latin Amerika ülkesi ile ticaret
anlaşmalarını arttırdı. Bu nedenle Başkan Obama Trans-Pasifik Ortaklığı ticaret
sözleşmesini başlattı. Çin'i içermez. Bunun sebebi, amaçlarından birisi Çin'in
bölgedeki ekonomik gücünü dengelemekti. Başkan Trump Ocak 2017'den çekildiğinde
sözleşme tehlikeye atıldı. Çin, ABD
şirketleri de dahil olmak üzere yabancı işletmeler için çok fazla üretim yapıyor.
Hammaddeleri Çin'e gönderiyorlar. Fabrika işçileri nihai ürünleri üretir ve
onları Amerika Birleşik Devletleri'ne geri gönderir. Bu şekilde, Çin'in sözde
"ihraç ettiği" bir çok ülke teknik olarak Amerikan ürünleridir. Çin
öncelikle elektrikli teçhizat ve diğer makine türlerini ihraç etmektedir. Buna,
bilgisayarlar ve veri işleme ekipmanlarının yanı sıra optik ve tıbbi ekipman
dahildir. Aynı zamanda konfeksiyon, kumaş ve tekstil ihraç etmektedir. Dünyanın
en büyük çelik ihracatçısı.
Çin İthalatları
Çin, dünyanın üçüncü büyük ithalatçısı. 2016'da 1.4 trilyon
dolar ithal etti. ABD, 2.2 trilyon doları ithal etti. Çin, petrol ve diğer
yakıtlar, metal cevheri, plastik ve organik kimyasallar gibi hammaddeleri Latin
Amerika ve Afrika'dan ithal etmektedir. Dünyanın en büyük alüminyum ve bakır
ithalatçısı.
Neden Çin'in Büyümesi Yavaşlıyor?
Çin'in ekonomik büyüme oranı, 2016 yılında yüzde 6,6'ya
gerileyerek 2009'dan bu yana en düşük seviyesine geldi. 2015 yılında yüzde 6,9,
2014'te yüzde 7,3, 2013'te yüzde 7,7, 2012'de yüzde 7,8 ve 2011'de yüzde 9,3
oranında büyüdü. Bundan önce, Çin 30 yıl zevk aldı Iki basamaklı büyüme. Ne
yazık ki, hükümet teşvik harcamaları, sermaye mallarında iş yatırımı, düşük
faiz oranları ve bankacılık gibi stratejik endüstrilerin devlet korumasıyla
beslendi. Bu başarı, 2011 yılında yüzde 5,5 enflasyona, bir gayrimenkul varlık
balonuna, kamu borcunda ve ciddi kirlilik artışına neden oldu. (Kaynak:
"Çin, Fed Politikası Yatırımcı Üzerinde Çalışır," Wall Street
Journal, 19 Ocak 2016)
Hükümetin iş yaratma ve ihracata ağırlık vermesi sosyal
refah programları için çok az kaldı. Bu, Çin nüfusunu emeklilik için kurtarmaya
zorladı; iç talebi boğuyordu. Büyümenin büyük kısmı Çin'in doğu kıyısındaki
şehirlerde gerçekleşti. Bu kentsel alanlar 250 milyon göçmen işçi aldı.
Çinli liderler, tüm bu işçiler için istihdam yaratmaya devam
etmeli veya huzursuzlukla yüzleşmelidir. Mao'nun Devrini çok iyi hatırlıyorlar.
Aynı zamanda, daha fazla sosyal hizmet sunmaları gerekir. Bu, çalışanların daha
az tasarruf etmesine ve daha fazla harcama yapmasına izin verecekti. Sadece iç
talepteki bir artış, Çin'in ihracata daha az bağımlı olmasını sağlayacaktır.
Çin, ABD Ekonomisini Nasıl Etkiler?
Çin, ABD Hazine bonosu, tahvil ve bonoların ikinci en büyük
yabancı kaynağıdır. Ocak 2017 itibarıyla Çin, Hazine garantisi ile 1.05 trilyon
dolarlık Hazineye sahipti. Bu, yabancı ülkelerin sahip olduğu kamu borcunun
yüzde 28'i. Ayrıntılar için bkz. ABD Borçları Çin'e Nedir? (Kaynak: "ABD
Hazine Menkul Kıymetler Borsası", ABD Hazine Müdürlüğü.)
Çin doların değerini desteklemek için ABD'den borç alıyor.
Bunun nedeni, Çin para birimini (yuan) ABD doları karşısında tutuyor olmasıdır.
İhracat fiyatlarını rekabetçi kılmak için gerektiğinde para birimini devalüe
eder.
Çin'in Amerika'nın en büyük bankacı rolü kaldıraç veriyor.
Örneğin, Çin, Birleşik Devletler'in yuan'ın değerini yükseltmek için baskı
yaptığı her yerde sahiplerinin bir kısmını satmakla tehdit ediyor. 2005
yılından bu yana Çin, yuan'ın değerini dolar karşısında yüzde 33 oranında
artırdı. 2014 ve 2015 yılları arasında doların gücü yüzde 25 oranında arttı.
Çin yuan değerinin düşmesine izin verdi. Bu nedenle, ihracatı para birimini
dolarla bağlamayan Asya ülkeleri ile rekabetçi kalabilirdi. Daha fazla bilgi için,
Dolardan Yuan Dönüşümüne bakınız.
Çin, Durgunluğu Nasıl Önledi?
2008 mali krizi sırasında Çin, durgunluğun önüne geçmek için
ekonomisini canlandırmak için yaklaşık 580 milyar dolarlık 4 trilyon yuan vaat
etti. Fonlar, Çin'in yıllık ekonomik çıktısının yüzde 20'sini temsil ediyordu.
Düşük kira konutlarına, kırsal alanlardaki altyapıya ve yolların,
demiryollarının ve havaalanlarının inşasına gitti. Çin ayrıca işletmeler için
120 milyar yuan tasarruf eden vergi indirimlerini de artırdı. Çin, çiftçiler için
hem sübvansiyonlar hem de hububat fiyatlarının yanı sıra düşük gelirli kentsel
sakinler için ödenek de yükseltti.
Küçük ticari kredileri artırmak için bankalar için kredi
kotalarını kaldırdı. Fakat şimdi Çin'in şirketleri bu borcu ödemek için
çabalıyorlar. Kombine özel / kamu borcu GSYİH'nın 2,5 kat daha fazladır
(Kaynak: "Bir Takas", The Economist, 29 Ağustos 2015).
Çin, iki ayda üç kez faiz oranlarını düşürerek liderlik
rolünü de üstlendi. (Kaynak: "Çin, Dünya Yüzlerini Durgunluğa Göre 4
Trilyon Yuan Harcamayı Açıkladı" Bloomberg, 10 Kasım 2008)
Çin Haksız Ticaret Uygulamalarına Giriyor mu?
2016 cumhurbaşkanlığı kampanyasında,
Cumhuriyetçi aday Donald Trump, Çin'i haksız ticaret uygulamalarını suçladı.
Tüm Çin ithalatlarında yüzde 30 oranında bir tarife tokmakla tehdit etti.
Çin'in haksız ticaret uygulamaları 2012 başkanlık tartışması sırasında da sıcak
bir konuydu. Bu tartışmada Başkan Obama, ABD Ticaret Bakanlığı'nın, lastik,
çelik ve diğer malzemeleri içeren haksız uygulamalar üzerine Dünya Ticaret
Örgütü'ne birçok anlaşmazlığı nasıl başarıyla getirdiğini anlattı. DTÖ, ticaret
anlaşmazlıklarını çözmek için özel bir sürece sahiptir. Bu suçlamalar yeni bir
şey değil. 2007'de Ticaret Bölümü, Çin ürünlerine ceza tarifi uygulamakla
tehdit etti. Örneğin, Çin'i kağıt ihracatlarını ABD'ye "dökme"
suçlamasında bulundu. Ticaret Bakanlığı, Çin'in kitaplar ve dergilerde
kullanılan parlak kağıt üreticilerine haksız yere yüzde 10-20 oranında
sübvansiyon sağladığını iddia etti. Ticaret hacmi bir yılda yüzde 177 oranında
büyümüştür. ABD merkezli New Page Corporation, anti-damping davasını Ticaret
Departmanına getirdi. Sübvansiyonlu fiyatlarla rekabet edemediğini belirtti.
Çin Nedeni Hank Paulson Hazine Sekreteri Oldu
ABD Hazine Sekreteri Henry Paulson, Çin ile ticaret açığını
azaltmak için 2006 yılında kiralandı. Çin pazarını, özellikle bankacılık
sektörünü açmak için "Stratejik Ekonomik Diyaloğu" başlattı. Birkaç
başarıları var. Çin liderlerini, 2005 ve 2008 yılları arasında doların yüzde
20'siyle kıyaslandığında yuan'ın değerini yükseltmeye ikna etti. Ayrıca
ihracatçılar için yüzde 17 vergi iadesini kaldırdılar. Merkez bankalarının
zorunlu karşılıklarını yüzde 12'ye yükselttiler. Ayrıca ABD Blackstone Grubu'na
3 milyar dolarlık yatırım yaptılar.
HANDE KÖSEOĞLU
GİRESUN ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER
GİSAT DENETLEME KURULU BAŞKANI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder